Esperanza para un novo ano

Comeza un novo ano e como sempre debe comezar cheo de ilusión e esperanza. Pero ao mesmo tempo con preocupación pola senda que tomou o país estes dous último anos.

Nestes momentos, e antes tamén pero non se conseguiu, necesítanse uns gobernantes de altura. Persoas que teñan como única meta o benestar e o crecemento do país. Políticos que, independentemente da ideoloxía, saiban visualizar as necesidades de futuro do país, non a catro anos, e chegar a consensos entre todas as forzas políticas para mostrar ao resto do mundo unha imaxe de país serio e que sabe o que quere e necesita. O que sobra é gobernantes profesionais que se aferren aos cargos debido a que non teñen outra profesión nin oficio.

Como se presenta o futuro?. Pois, desde o meu punto de vista, non moi esperanzador. Pero debemos enchernos da ilusión de todos os anos novos e loitar para cambiar esta inercia.

Desde a dereita aparece un partido homoxéneo practicamente sen fisuras e si hainas, como no tema da lei do aborto, dáse preferencia aos ditados do partido antes que á moral e ética das persoas. E deberíase loitar desde dentro para intentar cambiar os camiños que se adoptan si a persoa está convencida diso. Un partido que retrocedeu no tempo. Que goberna a base de Real Decreto e de costas á sociedade. Porque unha maioría parlamentaria non se identifica coa maioría social. E máis importante aínda, nas épocas de crises é cando hai que coidar con máis esmero a esas minorías tan necesitadas e esixirlle sacrificio a todos aqueles que nos levaron á situación na que nos atopamos.

Nos anos de goberno de Rajoy realizouse unha política económica e de emprego que, segundo eles, era a única posible porque era a que se solicitaba desde Europa. E no único que lexislan, destrúen dereitos sociais que tanto custaron obter e que con moita dificultade tentaranse recuperar. É unha mágoa que logo de tantos anos loitando por alcanzar dereitos que no resto de Europa xa os tiñan fai tempo, e incluso mellorados, pérdanse baixo a bandeira de que non son sostibles cando en realidade faise por pura ideoloxía. E que non se confunda a xente. Non todos os políticos son iguais. NON, iso é demagoxia. Pero quizais sexa a postura máis cómoda que permite non situarse e "lavarse as mans". Hai que fortalecer os dereitos individuais das persoas, aceptar a diversidade e lexislar para que todos os individuos atopen nas devanditas leis unha defensa dos seus dereitos. E non impoñer aos demais os pensamentos dun mesmo.

Pero desde a esquerda non se está moito mellor. Onde está esa referencia tan importante desde o pensamento progresista que é a autocrítica?. Un partido socialista que, no caso de Ourense, está dando unha lamentable imaxe e que desde o punto de vista nacional, non se atopa. Non se está dando a imaxe dun partido forte que pode ser a solución de futuro. Parece, e digo parece, que se está apostando todo á carta da desaparición das maiorías absolutas. E iso, que pode ser certo, que quere dicir?. Apostar por alianzas numéricas ou apostar por unhas ideas e obxectivos?.

É certo que xeneralizar non é bo. E non todo se está facendo mal. Pero a sociedade se guía, en moitas ocasións, por sensacións e estas non son boas. Pasa o tempo e dunha vez por todas débense deixar ao carón as disputas persoais e poñerse ao servizo da sociedade. Iso é política. Este país necesita ESTADISTAS, políticos que pensen nas próximas xeracións e non nas próximas eleccións (como dicía Churchill) ou, como dicía Woody Allen, non facer de cada solución, un problema.

Pido para o novo ano que os nosos gobernantes reflexionen. A súa misión é a de servizo público e non persoal.

Que fomenten, garantan e apoien os bos servizos públicos que ten o país. Que sexan valentes, a sociedade llo demanda. Novas solucións para novos tempos. Pero que non todo se quede en palabras e se pase aos feitos.

Que se apoien nas persoas máis válidas e non nas que xeren maior número de votos porque así se construirá unha estrutura de futuro que permita modernizar e defender a nosa sociedade.

E como se adoita dicir, por pedir que non quede. Por certo, unha última reflexión, no 2014 cumprirase o centenario do comezo da Primeira Guerra Mundial. Que a experiencia do pasado sírvanos para construír un mellor futuro.

REFLEXIÓNS INFORME PISA

Estes días acábase de publicar o informe PISA no área de Matemáticas, Comprensión Lectora e Ciencias. Os resultados mostrados por este informe son importantes para coñecer o estado actual da educación no noso país. Pero quizais, é moito máis importante saber ler devanditos resultados e sacar as conclusións axeitadas para que se mellore o noso sistema educativo. Por iso, nestas liñas gustaríame facer algunha reflexión para que todas as persoas que as lean fágano tamén e entre todos mellorar a lectura de devandito informe.

En primeiro lugar destacar que os países con mellores puntuacións son os asiáticos. Debemos copiar o sistema de devanditos países?. Ben, pensemos un momento nesta situación. Estes países, por carácter, son moi competitivos e os alumnos están toda a mañá nas aulas e toda a tarde estudando para conseguir as mellores notas posibles e poder alcanzar a entrada nunha boa universidade. Visto así parece acertado, pero o ser humano é algo máis que un ser competitivo. É un ser social. E para que a sociedade mellore é necesario que os mozos non só teñan grandes coñecementos senón que saiban adaptarse e adaptar devanditos coñecementos á contorna que lles tocará vivir. Pero quedémonos no punto medio, que case sempre é o máis acertado, e incorporemos ao noso sistema o explicar aos nosos estudantes que con esforzo se poden alcanzar grandes metas e ao mesmo tempo, o concepto máis sinxelo tamén require esforzo para poder comprendelo. É dicir, incentivar a cultura do esforzo.

Outro aspecto importante é que os resultados de España varían bastante entre comunidades autónomas, algunha delas con resultados bastante positivos. Iso quere dicir que non se está facendo do todo mal e polo tanto unha revolución nas leis educativas non ten sentido, e menos cada vez que se alcanza o goberno. Como dicía ao principio, o máis importante é saber ler os resultados e desde o meu punto de vista, creo que nin a lei nin o investimento en educación deben sufrir grandes cambios cuantitativos pero si, cualitativos. Vou citar algún deles:

1.- Cambio na metodoloxía de ensino. É necesario centrar o sistema na aprendizaxe máis que no ensino. Un dos aspectos negativos reflectidos neste informe é que os nosos estudantes non saben aplicar os coñecementos. E isto é certo porque, por experiencia propia, o vivo case continuamente na universidade. Débese cambiar o modelo de ensino para que o estudante aprenda e comprenda o que aprende. Non só debe adquirir coñecementos senón tamén as habilidades e competencias propias inherentes a devanditos coñecementos. Non vale para nada memorizar conceptos si non se sabe para que serven. É pan para hoxe e fame para mañá.

2.- Recoñecemento por parte da sociedade do labor docente. Neste país, este goberno e persoas afines ao mesmo, deterioraron completamente a imaxe do docente. Con que actitude entra un mozo en clase cando se lle repite continuamente que o profesor non traballa nada, pásase parte do tempo tomando café, lendo o xornal e con amplos períodos de vacacións?. Como pode un profesor inculcar a un estudante que se debe esforzar para conseguir un obxectivo, cando se denigra o papel que desempeña?. Hai que investir no docente. Que teña posibilidade de seguir formándose nas novas metodoloxías, que teña os medios adecuados para poder implantar esta nova metodoloxía. Investir en educación “con sentidiño” é sementar para o futuro.

3.- Implicación da familia. A familia débese implicar no estudo dos fillos. Ademais, hai un aspecto moi importante. Educar debe facelo a familia. Na Escola débese ensinar (no sentido amplo da palabra: coñecemento, principios e ideas). O estudante debe ir á escola educado. Iso permitirá aproveitar moito mellor o tempo, posto que unha gran parte do mesmo utilízase para poñer orde en clase. Outro aspecto que remarca o informe PISA é o da falta de puntualidade. É incrible. Non xa polo feito de chegar tarde, senón polo que iso significa, unha falta de respecto cara ao resto dos compañeiros. E aí debe estar a familia. Debe controlar os avances dos seus fillos nos estudos, estando con eles cando fan as tarefas en casa, achegándose a falar cos titores, etc. Isto require un esforzo e tempo pero é parte da nosa responsabilidade como pais.

4.- A equidade. Este é un punto alarmante. Un dos aspectos nos que o noso país estaba ben situado empeza a derrubarse. Que o nivel socio económico dos alumnos e as súas familias inflúa cada vez máis, débenos facer pensar que neste aspecto estámonos equivocando. Aos estudantes máis necesitados a escola pública debe ofrecerlles unhas clases de reforzo para que poidan adquirir o mesmo nivel que o resto dos compañeiros. Por certo, outro dato curioso do informe é que repetir curso non serve para nada. Reorganicemos sobre a base do que xa hai, os diversos estamentos do ensino e que cada mozo poida incorporarse ao tipo de ensino no cal vaise ver máis realizado. Nin todos podemos ser médicos, enxeñeiros, etc; nin a sociedade necesita que todos sexamos médicos, enxeñeiros, etc.

5.- Autonomía dos centros. Cada pequeno centro é un universo en si mesmo e só os que traballan nel coñecen cales deben ser os protocolos axeitados para alcanzar o obxectivo final. Iso si, debe haber unhas garantías de control e medida que permitan facer seguimentos dos mesmos.

E falando de autonomía un pequeno comentario sobre Galicia. Obtén unha nota positiva en comprensión lectora. Polo tanto, non debe ser tan malo utilizar o galego en clase porque parece que non diminúe a comprensión do alumno. Deixemos de utilizar o idioma como arma política. Somos os maiores os que provocamos os problemas porque, en xeral, aos mozos dálles igual que lle impartan as clases en galego ou en castelán. E non esquezamos que a lingua é un reflexo do “ser e da cultura dunha sociedade”. Apoiemos esta fermosa e sabia lingua que temos a sorte de posuír no noso país.

Poderíase seguir analizando máis aspectos dos resultados do informe PISA pero os escritos non deben ser moi longos para non aburrir. Si algún lector chegou ata esta liña, moitas grazas. Quere dicir que, polo menos, as ideas que se poñen enriba da mesa interésanlle. E si lle interesan é un paso adiante para a mellora do noso sistema educativo.

Un novo curso académico e segue o “lio” educativo

Acaba de empezar o novo curso académico e a educación segue sendo tema de debate. De debate, ou simplemente unha ferramenta para aplicar a ideoloxía do grupo gobernante á sociedade aproveitando a crise que está a sufrir este país e coa frase máis utilizada nestes tempos "non hai máis remedio" ou ben "é o único que se pode facer". Ao ministro encántalle polemizar coa oposición, xa o facía como “tertuliano” na radio, pero non se decatou que agora ocupa outra posición e a polémica non é a súa tarefa. Ao revés, a súa tarefa é conseguir o maior apoio posible para todas as súas decisións.

O máis importante que necesita a educación en calquera país é un acordo maioritario. Que todos os partidos do arco parlamentario poidan achegar as súas aportacións ás leis educativas e que a súa aprobación teña o maior consenso posible para que poida sobrevivir a diferentes gobernos, independentemente da cor do partido de goberno.

Para conseguir unha educación de calidade hai que crer nela. Hai que crer na necesidade de educar cidadáns con espírito e raciocinio crítico que permita abordar os problemas e que pensen por se mesmos tendo un amplo coñecemento das diferentes ideoloxías coas que se poden abordar eses problemas. Non se necesitan cidadáns “seguidistas” dos que algúns se cren como "salvadores do estado". E ese xerme está na sociedade e polo tanto débese axudar a calquera persoa que queira embarcarse neste proxecto tan difícil.

Pero, non esquezamos, que unha educación de calidade leva consigo unha importante achega económica dentro dos presupostos do estado. E as bolsas son a ferramenta máis importante para que todas as persoas teñan igualdade de oportunidades e posibilidades de ter unha educación superior. Non se pode medir a obtención dunha bolsa para estudos universitarios pola nota media dun bacharelato. Ou acaso, o estudante de 5,5 é mellor estudante que o de 5?.

As bolsas débense outorgar por necesidade económica. Agora ben, logo é necesario facer un control do aproveitamento académico da devandita bolsa. É dicir, primeiro subvencionar o estudante que o necesite para que entre na Universidade e logo revisar que a súa actividade educativa se corresponde coa axuda recibida. O mesmo sucede co acceso á Universidade. Ata agora accedíase por nota e unha vez conseguido a entrada na titulación correspondente non se controla o tempo que o estudante ocupa esa praza. Que pasa co estudante que non puido entrar por décimas?. Non hai que esixir que o que entra cumpra?.

Outra pata importante é o profesorado e este goberno está a dilapidar a honra desta profesión. Nos países do Norte, o profesor é unha persoa cun recoñecemento e respecto moi alto. En España non. Non nos decatamos que en mans do profesorado está o futuro do país. E para que se poida traballar axeitadamente necesítanse medios, tranquilidade e un respaldo dos gobernantes. En España non. Só tómase café, lese o xornal e trabállanse moi poucas horas. Pois non, neste país os profesores traballan moi duro e non só ensinan senón que, en moitas ocasións, tamén teñen que educar (tarefa na que algunha parte da sociedade que tanto critica ao profesorado non aporta nada).

Na Universidade, o profesorado está continuamente baixo exame. Examínannos os estudantes mediante enquisas que poden afectar ao recoñecemento docente do profesor. Examínanos o Ministerio (a través da súa axencia) no que respecta á nosa investigación e examínanos a Xunta de Galicia (tamén a través da súa axencia) no que respecta aos nosos méritos docentes e investigadores. Pero unha curiosidade, este ano e o próximo 2014, a Xunta de Galicia penaliza economicamente o profesorado con máis méritos. Se, parece incrible pero é así. Como hai que recortar un 5% de media nos soldos dos funcionarios, a Xunta recorta nos complementos que paga e loxicamente se algún profesor non ten méritos docentes e investigadores abondo lle pode recortar esa porcentaxe. Aos que se traballaron e teñen méritos para alcanzar ese recorte, se fai. En resumo, ao que máis traballa máis recórtaselle. Unha política efectiva para incentivar o traballo dos educadores.

Estamos nun tempo novo, con novos problemas que necesitan formulacións distintas ás utilizadas ata o momento. Enfoques diferentes porque o mundo evoluciona a alta velocidade e polo tanto, se necesitan respostas novas. En que punto se encontra España?. Pois na elaboración dunha lei que, aínda que se aprobe coa maioría absoluta do PP, se manifestou que nas próximas eleccións se non obtén o PP maioría absoluta, todos os partidos da oposición chegaron ao acordo de derrogala. A política neste país necesita aires novos, que se abran as portas a unha renovación e que entre zume novo disposto a traballar cunha dinámica e pensamento acorde co futuro que se necesita.

Cambiemos a situación. We can

Acaba de comezar un novo ano que segundo todos os pronósticos vai ser un duro ano con máis recortes e poucas posibilidades de que a economía comece a recuperarse. A pregunta que me fago é, e imos facer algo?. Imos esperar de brazos cruzados a que pase o tempo?. Non se vai a facer nada por intentar cambiar a situación?. Non somos quen de esixir aos nosos gobernantes que empecen a tomar medidas urxentes para que esta sociedade non se encalle en alta mar?.

Dicía Groucho Marx, a política é a arte de buscar problemas, atopalos, facer un diagnóstico falso e aplicar despois os remedios equivocados. Cambiemos a situación. Desde dentro. Involucrémonos para cambiar esta idea. Non todos os políticos son iguais. Esixamos que se modifique a lei electoral para que haxa listas abertas e sexamos os cidadáns os que elixamos quen nos representan. Quizais nun primeiro paso, sexa necesario manter as listas por partidos políticos, pero dentro de cada unha que sexa o cidadán quen decida que persoas de devandito partido político quere que lle represente.

Gústame máis aquela frase de Winston Churchill, o político convértese en estadista cando comeza a pensar nas próximas xeracións e non nas próximas eleccións. Elixamos nós directamente devandito estadista. Porque si equivocámonos facémolo nós, a cidadanía.

É urxente reverter a situación. Moitas familias estanse quedando sen nada. Literalmente sen nada. O paro, as preferentes, a privatización da sanidade, o deterioro da educación, a liquidación de todos os avances que se conseguiron en I+D, … Todos estes aspectos e outros máis están minando á sociedade. As persoas necesitan estabilidade na súa vida. Necesitan coñecer cara a onde se dirixe o país para coller o tren adecuado. O problema é que os nosos gobernantes non saben cal é o camiño que se ha de percorrer.

A paciencia é unha árbore de raíz amarga pero de froitos moi doces. Pero si esa árbore non se coida non dá froitos. E si termínase a paciencia, éntrase nun proceso anímico negativo que só traerá desgustos.

Empecemos polo principio. Teño reflexionado neste blog moito achega da educación e da política educativa pero como dicía Confucio, onde hai educación, non hai distincion de clases e si non hai distinción de clases a sociedade será máis aberta, dinámica e progresista.

Hoxe, nestas reflexións aparecen moitas citas, pero creo que é o momento de escoitar moito, actuar continuamente e falar pouco. Estamos nun punto de inflexión. Bo momento para cambiar as políticas que nos levaron a esta estación e comezar un novo proxecto de país, apoiando a economía produtiva e destapando e acusando a economía especulativa.

Pero para empezar un gran proxecto fai falta valentía. Para finalizar un gran proxecto fai falta perseveranza. Son os nosos políticos valentes e perseverantes?. Deixo a pregunta no aire para que cada cal contéstea como queira. Pero o que me atrevo a dicir é que os cidadáns do montón si somos valentes e perseverantes. Estámolo demostrando día a día, aínda que algúns dirán, que remedio nos queda.

Cambiemos a situación. We can.